Transcendentie maakt je werk betekenisvoller; hoe werkt dat?

Sterrenkijken. Het perfecte voorbeeld van de ervaring van transcendentie. Er zijn miljarden, zo niet triljarden andere zonnestelsels en ’s nachts turen we in die grote oneindigheid. We zien sterren die vele lichtjaren van ons verwijderd zijn, en kunnen ons nietig voelen onder die zwarte koepel. Vragen die zich tijdens het turen vanzelf aandienen, beginnen vaak met ‘hoe?’ of ‘waarom?’. We raken tijdens het kijken het mysterie van ons bestaan.

De ervaring van transcendentie is in potentie overal, bijvoorbeeld in het bekijken van een kunstwerk, of in het opgaan in ons werk. De ervaring is een echte ‘zinervaring’, die zorgt voor het gevoel dat het leven, jouw leven, betekenisvol voelt. In het geval van transcendentie vinden we die betekenis in de verbondenheid van alles met alles, in het overstijgen van onze ‘kleine ik’.

Transcendentie betekenis

Transcendentie betekent ‘overstijgen’ of ‘klimmen’. De ervaring gaat over het uitstijgen boven de dagelijkse realiteit, zodat we een hogere werkelijkheid – iets van het grote mysterie – ervaren. Zie het als het ‘breken door het plafond’ van je eigen kleine ik. Het gevoel van afgescheidenheid maakt plaats voor een gevoel van eenwording met je omgeving. Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat veel mensen een transcendente ervaring beschouwen als de meest zinvolle gebeurtenis in hun leven (zie Gallup en Griffiths).

Wat is er zo fijn aan de ervaring van transcendentie?

David Yaden (University of Pennsylvania) is deskundige op het gebied van transcendentie. Hij legt uit dat er bij transcendentie twee dingen gebeuren: onze zelfgevoel verdwijnt, inclusief persoonlijke zorgen, en daarnaast voelen we een diepe verbondenheid met andere mensen en de wereld. De paradox van transcendentie: we gaan onszelf als klein en onbeduidend ervaren, maar tegelijk verbonden met iets groots en zinvols.

Veel mensen ervaren transcendentie wanneer ze in de natuur zijn. Daar kunnen we ons verbonden voelen met de grootsheid van de natuurlijke wereld. Ook kunnen we dan voelen dat wij – het kleine ik – niet het centrum van het universum zijn.

Versmelten met je werk

Schrijvers hebben het weleens over de ervaring van flow; hoe ze alle besef van zichzelf en tijd verliezen en volledig op kunnen gaan in het creatieproces. Alle energie en aandacht is gelegen in het creëren en hiermee overstijgen we het kleine ik. Die flowervaring is denkbaar in allerlei beroepen. Denk aan het presenteren van een belangrijke boodschap, iets ontwerpen, iets bouwen, iets in goede banen leiden…

De ervaring van transcendentie hangt samen met een verschuiving van onze kernwaarden van zelfgerichte waarden als presteren, plezier hebben en zelfstandigheid naar waarden als eenheid en wereldvrede. Het creëren is iets wat vanzelf lijkt te gebeuren; het kleine ik doet een stapje terug.

We kunnen transcendentie in ons werk ervaren door in te zien dat we met onze kwaliteiten een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan het grote geheel. Door onze focus te verleggen van de focus op individueel succes naar onze bredere bijdrage. Je kunt je voorstellen dat je de muren tussen jou en je omgeving wat laat zakken, dat je als klein onderdeeltje van het totale bestaan jouw unieke en waardevolle bijdrage levert.

Conclusie

Transcendentie is iets wat we allemaal kunnen ervaren. Tijdens een wandeling in de natuur, maar ook in het werk. Het is een van de vormen van het ervaren van zingeving in werk.

Om transcendentie te kunnen ervaren is het van groot belang om collega’s te zien als waardevolle unieke anderen, net als jijzelf. Ook daar zit een mens met dromen, angsten en verlangens. Verbind je met die persoon en onderzoek hoe jullie samen tot waardevolle creaties en initiatieven kunnen komen. Zo ontstaat er ruimte voor de ervaring van transcendentie, het overstijgen van je eigenbelang en je verbinden met het grotere.

Transcendentie is een bijzondere ervaring, omdat het ons verbindt met de realiteit: dat alles met elkaar verbonden is en van elkaar afhankelijk is. Dat we deze wereld samen vormgeven, op een aarde tussen de sterren.

Bron: Smith, E. E. (2017). De kracht van betekenis. Ten Have